Hàn Quốc trên đà bước vào thời kỳ 'xã hội siêu già'…Biện pháp khắc phục đột phá sẽ là?

Khi số lượng cư dân từ 65 tuổi trở lên vượt quá 10 triệu, Hàn Quốc đang ngày càng tiến gần hơn đến thời kỳ 'xã hội siêu già'. Dự kiến, Hàn Quốc sẽ trở thành xã hội siêu già vào năm 2025, chỉ 8 năm sau khi trở thành xã hội già hóa với tỷ lệ dân số cao tuổi vượt 14% vào năm 2017.
 

◇ Bắt đầu 'xã hội siêu già'…"Vách đá lao động" và "suy giảm lương hưu" trở thành thách thức quốc gia

Theo Bộ Tư pháp Hàn Quốc, tính đến ngày 10/7, dân số trên 65 tuổi tại Hàn Quốc là 10.000.062 người, chiếm 19,51% tổng số dân.

Hiện, con số này chỉ kém 0,49 điểm phần trăm so với tiêu chuẩn của xã hội siêu già. Theo đó, dự kiến ​​con số này sẽ vượt quá 20% vào năm 2025 và kỷ nguyên của xã hội siêu già của Hàn Quốc sẽ bắt đầu một cách nghiêm túc.

Tốc độ già hóa dân số dự kiến ​​sẽ còn diễn ra nhanh hơn nữa, trong đó dân số cao tuổi có thể ​​sẽ vượt quá 30% vào năm 2035 và đạt 40% vào năm 2050.

Đáng chú ý, tỷ lệ người cao tuổi giữa các vùng tại Hàn Quốc cũng rất khác nhau khiến đây trở thành vấn đề đòi hỏi sự ứng phó không chỉ của chính phủ mà còn của chính quyền địa phương.

Các khu vực đô thị như Seoul (18,96%), Gyeonggi (16,09%) và Incheon (17,12%) vẫn chưa thực sự bước vào thời kỳ xã hội siêu già tuy nhiên ở các địa phương khác chẳng hạn như tỉnh Jeonnam (26,67%), tỉnh Gyeongbuk (25,35%), tỉnh Gangwon (24,72%) và tỉnh Jeonbuk (24,68%) đã thuộc xã hội dân số siêu già (dân số già chiếm từ 20% trở lên so với tổng số dân).

Có dự đoán cho rằng, nếu tỷ lệ người cao tuổi tiếp tục tăng trong thời gian tới thì khu vực đô thị, nơi có mật độ dân số đông đúc sẽ già đi với tốc độ nhanh hơn các khu vực cấp tỉnh vốn đã ở trong trạng thái xã hội iêu già. Điều này là do ngày càng có nhiều người trẻ và người trung niên, những người sẽ trở thành người già trong tương lai, đang sống ở đây.

Sự già đi của xã hội Hàn Quốc đã báo trước nhiều vấn đề khác nhau.

Do xã hội Hàn Quốc đang đồng thời trải qua tình trạng già hóa nhanh chóng và tỷ lệ sinh thấp so với các quốc gia khác nên có không ít quan điểm tiêu cực về tương lai, như năng suất suy yếu hay tốc độ tăng trưởng kinh tế sẽ có chiều hướng sụt giảm do nguồn cung lao động giảm.

Ngoài ra còn có một phân tích cho rằng khi dân số già tăng lên và số người hưởng lợi từ quỹ lương hưu quốc gia nhiều hơn số người đóng góp vào quỹ, tài chính lương hưu quốc gia của Hàn Quốc có thể sẽ chạm đáy vào năm 2055.

Bên cạnh đó, sự già hóa dân số cũng dẫn đến chi phí y tế tăng lên và gây áp lực lên sự ổn định của bảo hiểm y tế.

Lee Sam-sik, giám đốc Viện nghiên cứu xã hội già hóa của Đại học Hanyang đã trả lời Yonhap News rằng: "Sự gia tăng dân số già cũng đồng nghĩa với sự gia tăng dân số phụ thuộc. Đồng thời, điều đó có nghĩa là số người cần nhận lương hưu và trợ giúp về bảo hiểm y tế cũng ngày càng tăng. Nói cách khác, áp lực tài chính đối với cả lương hưu quốc gia và bảo hiểm y tế đều không ngừng tăng lên".

Giám đốc Lee dự đoán "(Sự gia tăng dân số cao tuổi) cũng có nghĩa là dân số trong độ tuổi lao động đang giảm dần. Do đó, việc tìm ra biện pháp ứng phó với vấn đề ‘vách đá lao động’ này cần được xem xét như một nhiệm vụ quốc gia".

Sự gia tăng dân số cao tuổi cũng có nghĩa là ngày càng có nhiều người bước vào tuổi già mà không được chuẩn bị trước. Điều này có nghĩa là trong tình huống lương hưu quốc gia không thể chịu trách nhiệm về cuộc sống hàng ngày của người cao tuổi, tình trạng nghèo đói ở người cao tuổi có thể trở thành một vấn đề xã hội nghiêm trọng.

◇ Cần định nghĩa lại về tiêu chuẩn người cao tuổi…Hướng tới một 'xã hội cộng sinh'

Với việc người cao tuổi chiếm 20% dân số và tuổi thọ đạt 82,7 tuổi vào năm 2022, một số người cho rằng nên thay đổi định nghĩa về người cao tuổi là những người từ 65 tuổi trở lên.

Người ta thường nói “tuổi tác chỉ là con số”, có rất nhiều người đã ngoài 65 tuổi và có thể chứng tỏ được khả năng nhờ kinh nghiệm nhiều năm cũng như sức khỏe của mình. Một số người chỉ ra rằng việc đẩy nhóm dân số này ra khỏi các hoạt động kinh tế như hiện nay chỉ vì lý do tuổi tác là một sự lãng phí cho cá nhân và quốc gia.

Giám đốc Lee gợi ý: "Phải xác định lại định nghĩa về người cao tuổi, chẳng hạn như nâng mức tuổi lên thành 70~75. Có rất nhiều người có khả năng đóng góp cho nền kinh tế xã hội dựa trên những kinh nghiệm mà họ đã học được từ trước đến nay. Việc khiến cho người cao tuổi không làm gì như hiện nay chẳng giúp ích được gì cho đất nước hay cho bản thân những người cao tuổi".

Hàn Quốc có tỷ lệ người già nghèo và tỷ lệ người già tự tử cao nhất trong số các nước thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Trước tình hình đó, nhiều người cho rằng nếu già hóa xã hội diễn ra nhanh chóng thì những tác động phụ mà xã hội Hàn Quốc phải đối mặt chắc chắn sẽ gia tăng.

Gu Hye-young, giáo sư phúc lợi xã hội tại Đại học Hanyang Cyber, bày tỏ quan điểm này và yêu cầu: "Đầu tiên, thu nhập phải được đảm bảo. Thêm vào đó, chúng ta cần phải cung cấp những công việc phù hợp với người lớn tuổi".

"Để giảm tỷ lệ tự tử ở người cao tuổi, chúng ta cần tạo ra một môi trường nơi mọi người có thể cảm thấy được khen thưởng và tự hào. Hoạt động tình nguyện là một ví dụ điển hình. Việc tình nguyện ở tuổi thanh thiếu niên là quan trọng, nhưng nếu người cao tuổi cũng đóng góp cho xã hội dù là việc nhỏ cũng sẽ giúp họ cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn. Nhờ đó tỷ lệ tự sát có thể giảm đi", giáo sư Gu nhấn mạnh.

Một số người nói rằng việc giải quyết xung đột thế hệ giữa người trẻ và người cao tuổi là ưu tiên hàng đầu. Ý tưởng là tìm kiếm sự chung sống bằng cách giảm bớt sự khác biệt và khoảng cách do tuổi tác thông qua việc tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau.

Seok Jae-eun, giáo sư tại Khoa Phúc lợi Xã hội của Đại học Hallym, đề xuất: "Để giảm bớt xung đột thế hệ này, chúng ta cần tạo ra một xã hội cộng sinh, nơi thế hệ trẻ và thế hệ lớn tuổi quan tâm lẫn nhau. Thay vì nghĩ rằng người cao tuổi cần được đối xử một cách đặc biệt hơn, đã đến lúc nghĩ xem họ có thể đóng góp gì một cách hiệu quả. Những người lớn tuổi cũng nên biết thông cảm và tư vấn cho những lo lắng của thế hệ trẻ".