[AJU Phỏng vấn] Đại sứ Salih Murat Tamer: "Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc vẫn còn rất nhiều dư địa hợp tác"

Vào khoảng 4 giờ sáng ngày 6/2 (theo giờ địa phương), một trận động đất mạnh 7,7 độ richter đã xảy ra tại thành phố Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là trận động đất mạnh nhất kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ và là trận động đất gây ra thương vong và thiệt hại lớn nhất kể từ trận động đất Izumit năm 1999. Nhưng đây không phải là kết thúc. Chiều cùng ngày, 9 giờ sau trận động đất đầu tiên xảy ra, trận động đất thứ hai với cường độ 7,5 độ richter xảy ra ở Kahramanmaras, tỉnh lân cận với Gaziantep, làm tăng thêm thiệt hại. Các đoàn cứu hộ từ khắp nơi trên thế giới trong đó có những nhân viên cứu hộ Hàn Quốc đã nhanh chóng hướng về Thổ Nhĩ Kỳ để cùng chung tay ứng cứu, tìm kiếm người mất tích và khắc phục hậu quả thiên tai.

Khoảng 3 tháng sau trận động đất, AJU News đã tới Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Hàn Quốc tại Jung-gu (Seoul) và có buổi phỏng vấn với Đại sứ Salih Murat Tamer về tình hình phục hồi và các dự án tái thiết lại khu vực xảy ra thảm họa.

"Bất chấp tình huống đáng tiếc, công tác tìm kiếm, cứu hộ hiện đã được hoàn thành. Hiện nay, chỉ có một hoặc hai thành phố đang tháo dỡ các mảnh vỡ của tòa nhà đã bị sập. Các dự án tái thiết khu vực bị ảnh hưởng vẫn đang tiếp tục được tiến hành. Đó là một nhiệm vụ rất lớn bởi vì nó không chỉ là xây dựng lại các tòa nhà mà còn phải khôi phục cơ sở hạ tầng đô thị như điện, khí đốt, đường ống nước", Đại sứ Tamer cho hay.

Nhiều công ty Hàn Quốc và các ngôi sao K-pop bao gồm cả BTS đã đi đầu trong việc quyên góp cho khu vực bị động đất và ảnh hưởng ở Thổ Nhĩ Kỳ.

"Tôi xin gửi lời cảm ơn đến những người Hàn Quốc đã hỗ trợ cho Thổ Nhĩ Kỳ. Đặc biệt cảm ơn tổng thống Yoon Suk-yeol vì đã đảm nhận vai trò lãnh đạo. Tổng thống Yoon đã trực tiếp đến Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Hàn Quốc để tưởng niệm các nạn nhân của trận động đất. Hơn 10 bộ trưởng, bao gồm Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Gia đình và Phụ nữ và các quan chức, nghị sĩ cũng đã đích thân đến đại sứ quán để chia buồn. Ngoài ra, còn rất nhiều công dân Hàn Quốc đã tham gia viếng thăm và gửi lời chia buồn tại đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ".

Đại sứ Tamer cũng bày tỏ rằng trên hết, ông cảm động trước thực tế là "Người Hàn Quốc coi thảm họa động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ như thể đó là vấn đề của chính gia đình và đất nước mình. Như thể trận động đất xảy ra ở Busan, Daejeon hay Daegu chứ không phải ở đâu xa xôi. Rất nhiều người dân Hàn Quốc đã hỗ trợ về cả hàng hóa lẫn tiền bạc như thể đây là sự cố xảy ra tại Hàn Quốc vậy".

 

 

Về khối lượng đồ viện trợ đã được gửi đến đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Hàn Quốc, Đại sứ Tamer cho biết: "Chúng tôi mới vừa gửi những đồ viện trợ (của các tổ chức và người dân Hàn Quốc) đến Thổ Nhĩ Kỳ vài ngày trước. Chúng tôi đã phải thuê tận hai nhà kho vì có quá nhiều đồ quyên góp và đã vận chuyển đồ đến Thổ Nhĩ Kỳ nhờ sự giúp đỡ của các công ty Hàn Quốc".

"Ngay cả kimchi cũng đã được gửi tới Thổ Nhĩ Kỳ. Hơn tất cả, tôi có thể cảm nhận được ý nghĩa thực sự của tình anh em từ người dân Hàn Quốc. Những người bạn tốt và những người anh em tốt sẽ cùng ta vượt qua những ngày tháng tốt đẹp, nhưng chỉ có những người anh em thật sự và những người bạn thật sự mới sát cánh cùng ta trong những khoảng thời gian khó khăn. Đây chính là hình ảnh mà người Hàn Quốc đã cho Thổ Nhĩ Kỳ và cả thế giới thấy", Đại sứ nhấn mạnh.

Người dân Hàn Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ gọi nhau là "đất nước anh em". Trên thực tế, trong quá khứ, hai nước là những quốc gia xa xôi được ngăn cách bởi Con đường tơ lụa (silk road). Maặc dù có sự khác biệt về văn hóa và không phải mối quan hệ đồng minh mạnh mẽ tuy nhiên hai nước hiện vẫn coi quốc gia đối phương là anh em.

"Mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc đã có từ gần 2.000 năm trước. Người Hàn Quốc và người Thổ Nhĩ Kỳ sống cùng nhau và không bao giờ đánh nhau nên họ luôn có mối quan hệ tốt đẹp. Từ những quốc gia không có tranh chấp, thời điểm quyết định giúp Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc trở thành anh em là Chiến tranh Hàn Quốc. Khi chiến tranh Hàn Quốc nổ ra vào những năm 1950, Thổ Nhĩ Kỳ đã điều động khoảng 21.000 quân, trong đó 996 người đã hi sinh tại Hàn Quốc", Đại sứ Tamer cho hay.

Trong Chiến tranh Hàn Quốc, 36.000 binh sĩ được cử đến từ 16 quốc gia đã hy sinh để chiến đấu vì cuộc sống, chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa dân chủ và tự do của người dân Hàn Quốc.

Đại sứ Tamer chia sẻ thêm "Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia có số binh lính hy sinh nhiều nhất sau Anh và Mỹ. Hàn Quốc của những năm 1950 hoàn toàn khác với Hàn Quốc ngày nay. Kể từ đó, Hàn Quốc không ngừng phát triển và trở thành một trong 10 cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới như hiện nay, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong trái tim và nền kinh tế của hầu hết các quốc gia".

"Nếu không có Chiến tranh Hàn Quốc năm 1950, chúng ta đã không thấy Hàn Quốc ngày nay. Vì vậy, chúng ta phải nhận ra rằng tất cả những điều không hay cũng có thể trở thành những điều tốt đẹp. Chúng tôi cảm thấy rất vui về những việc đã giúp Hàn Quốc vào thời điểm đó, dù chỉ là một phần nhỏ góp phần vào sự phát triển của Hàn Quốc. Không chỉ chúng tôi, mà tất cả 16 quốc gia".
 

Nhấn mạnh tầm quan trọng của giao lưu văn hóa, Đại sứ Tamer đề cập đến những điểm tương đồng về ngôn ngữ như hai nước cùng cấu trúc ngôn ngữ (Ural/Altai), có nhiều từ giống nhau, có kính ngữ. Ví dụ từ 'eomma (엄마)', có nghĩa là "mẹ" nghe giống với từ "anne" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Và ở Thổ Nhĩ Kỳ, cũng giống với ở Hàn Quốc, mọi người đều cởi giày và ngồi bệt trên sàn nhà khi ở nhà.

Ngoài ra, hai nước đã từng tổ chức các sự kiện như Năm du lịch Hàn Quốc và Năm du lịch Thổ Nhĩ Kỳ để khuyến khích du lịch giữa hai quốc gia tuy nhiên trong vài năm trước sự giao lưu đã bị sụt giam do Covid-19. Sau khi tình hình dịch bệnh trở nên ổn định hơn, giao lưu văn hóa và thương mại Thổ Nhĩ Kỳ - Hàn Quốc đã tiếp tục được diễn ra tốt đẹp, nhưng thật đáng tiếc trận động đất xảy ra đã làm đã làm giám đoạn quá trình này.

"Năm nay cũng là kỳ niệm 100 năm tuyên bố thành lập Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời cũng là kỷ niệm 73 năm Chiến tranh Hàn Quốc. Vì vậy, một số ban nhạc và đoàn nghệ thuật quân đội sẽ đến Hàn Quốc và tổ chức các buổi hòa nhạc. Ngược lại, đại sứ Hàn Quốc tại Thổ Nhĩ Kỳ có lẽ cũng đang lên kế hoạch cho nhiều sự kiện văn hóa khác nhau".
 

Đại sứ Tamer đánh giá những người Hàn Quốc mà ông quan sát cho đến nay là "những người dũng cảm". “Luôn có những câu chuyện tích cực về Hàn Quốc. Tôi tin rằng Hàn Quốc không chỉ là một cường quốc kinh tế mà còn là một trong những quốc gia sở hữu quyền lực mềm (soft power) có uy thế trên thế giới".

Đại sứ cho biết làn sóng Hàn Quốc (hallyu) và mỹ phẩm Hàn Quốc, âm nhạc (K-pop), món ăn và phim ảnh (K-drama) đã được lan truyền rộng rãi tại Thổ Nhĩ Kỳ; các ngôi sao thể thao như Kim Yeon Kyung của bóng rổ và Kim Min Jae của bóng đá cũng là những cái tên quen thuộc với người dân Thổ Nhĩ Kỳ. Đặc biệt, con gái của đại sứ Tamer cũng là fan cuồng nhiệt của nhóm nhạc BTS.

Đại sứ Tamer ví von văn hóa Hàn Quốc là "một vũ khí rất mạnh mẽ", đang tiếp cận một cách tích cực đến trái tim và gia đình của mọi người trên thế giới.

"Công nghệ và văn hóa Hàn Quốc luôn tích cực. TV tốt, ô tô tốt ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống của mọi người và cũng giúp cho sức khỏe của mọi người tốt hơn. Ảnh hưởng của Hàn Quốc đối với cuộc sống của mọi người trên thế giới rất tích cực, đồng thời cũng khiến mọi người hạnh phúc và khỏe mạnh hơn.  Điều này rất đáng trân trọng và tôi nghĩ rằng Hàn Quốc hiện đang bước vào thời kỳ hoàng kim", Đại sứ nhấn mạnh.
 

Năm nay cũng đánh dấu kỷ niệm 10 năm Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) Hàn Quốc-Thổ Nhĩ Kỳ. Tới năm nay (2023), kim ngạch thương mại giữa 2 nước ghi nhận tăng trưởng 70% so với 10 năm trước.
 
Đại sứ Tamer cho biết: "Tính đến năm 2021, kim ngạch thương mại song phương là khoảng 8 tỷ USD, trong đó khoảng 6,5 tỷ USD là hàng xuất khẩu của Hàn Quốc sang Thổ Nhĩ Kỳ và 1,5 tỷ USD còn lại là hàng xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ sang Hàn Quốc. Các nhà xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ cảm thấy không hài lòng với mức độ chênh lệch khổng lồ 65:15. Chúng tôi hy vọng có thể mở rộng thương mại hơn nữa với Hàn Quốc".

Khi được hỏi về các ngành công nghiệp hấp dẫn ở Thổ Nhĩ Kỳ theo quan điểm của Hàn Quốc, Đại sứ đề cập đến năng lượng hạt nhân và công nghiệp quốc phòng trước tiên.

"Đã có sự hợp tác khá suôn sẻ với Hàn Quốc về đơn đặt hàng nhà máy điện hạt nhân, được tiến hành từ trước đại dịch Covid-19. Dự kiến, có thể sẽ mất từ ​​3~4 tháng nữa mới nhận được đơn đặt hàng chính thức, nhưng đa số các ý kiến đều cho rằng đơn đặt hàng lần này sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển quan hệ với Hàn Quốc trong các lĩnh vực kinh tế và chính trị. Đơn đặt hàng nhà máy điện hạt nhân này sẽ nâng mối quan hệ giữa Hàn Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ lên một tầm cao mới so với trước đây", Đại sứ Tamer giải thích thêm.

Tuy không tiết lộ các công ty tham gia, nhưng Đại sứ cũng cho biết "Đây sẽ là một dự án rất lớn đối với công ty Hàn Quốc và nó cũng sẽ là một dự án vô cùng thú vị. Kể cả với Thổ Nhĩ Kỳ cũng vậy".

Liên quan đến ngành công nghiệp quốc phòng, hai quốc gia đang hoạt động tích cực kể từ khi chiến sự Nga-Ukraine xảy ra. Trong đó máy bay không người lái (drone) của Thổ Nhĩ Kỳ được chọn là đối tượng hợp tác".

"Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về drone, cả loại có trang bị vũ trang và không vũ trang. Máy bay TB-2 của hãng Bayraktar (Thổ Nhĩ Kỳ) là một ví dụ. Máy bay không người lái này đã được triển khai và chứng minh được hiệu năng thông qua các cuộc chiến ở Ukraine, Azerbaijan, Libya và Syria", Đại sứ cho hay.

Đại sứ Tamer cũng nhấn mạnh thêm "Giá cả cũng khá rẻ so với các sản phẩm cùng loại của các công ty khác và cũng có thể sản xuất chung và chuyển giao công nghệ cho phía đối tác. Hiện có 35 quốc gia đang sử dụng hoặc đặt mua máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ, mới đây Nhật Bản cũng đã mua 3~4 chiếc để vận hành thử. Sẽ là một điều rất tốt nếu Hàn Quốc mua máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ".

Ngoài ra, Đại sứ cũng hy vọng hai nước có thể hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp nặng như ô tô và phụ tùng, công nghiệp hóa học và đóng tàu.