Khủng hoảng rò rỉ dữ liệu cho thấy điều gì khi Coupang mở rộng tuyển dụng tại Trung Quốc?

Vụ việc rò rỉ thông tin quy mô lớn tại Coupang đã xác nhận một thực tế: đằng sau nền tảng phục vụ bằng tiếng Hàn này là đội ngũ nhân lực phát triển bao gồm người nước ngoài, trong đó có nhân sự Trung Quốc. Dù nghi phạm lần này được xác định là một cựu nhân viên người Trung Quốc, Coupang vẫn giữ thái độ im lặng về hiện trạng tuyển dụng lập trình viên nước ngoài, chỉ cho biết họ "tuyển dụng nhân tài từ nhiều quốc gia nhưng khó tiết lộ sự phân bổ quốc tịch cụ thể".
 

Theo nội dung bài báo được đăng tải trên Yonhap News vào ngày 4, để tìm hiểu thực hư, các phóng viên đã rà soát các bài đăng và bình luận tuyển dụng liên quan đến Coupang trong vài năm qua trên "Maimai" – nền tảng được ví như LinkedIn phiên bản Trung Quốc. Tại đây, các thông báo tuyển dụng từ những tài khoản được xác thực là nhân viên Coupang vẫn xuất hiện trong nửa cuối năm nay. Không khó để tìm thấy hàng loạt bài viết từ các chuyên viên tuyển dụng (headhunter) hoặc nhân sự trong ngành công nghệ thông tin ngỏ ý "giới thiệu ứng viên vào làm việc tại Coupang".

Phân tích các thông báo tuyển dụng cho thấy nhân lực phát triển của Coupang tại Trung Quốc dường như tập trung chủ yếu ở Bắc Kinh và Thượng Hải. Một tài khoản tự xưng là Phó chủ tịch cấp cao của một tập đoàn đã xếp hạng Coupang ở vị trí thứ 8 trong danh sách 10 doanh nghiệp internet nước ngoài hấp dẫn nhất tại Thượng Hải vào tháng 6 vừa qua, cùng với các cái tên như Google (số 1), Amazon (số 2) và Apple (số 3).

Người này giới thiệu: "Là doanh nghiệp Hàn Quốc duy nhất trong top 10, văn phòng Coupang Thượng Hải đặt tại Changtai Plaza. Công ty đưa ra mức lương tương đương Alibaba và bất kể cấp bậc nào cũng có rất nhiều nhân viên xuất thân từ Alibaba đang làm việc tại đây. Điểm cộng lớn nhất là không phải làm thêm giờ".

Một tài khoản khác được xác thực đang làm việc tại Nokia cũng chia sẻ vào tháng 7 rằng Coupang có một đội ngũ khoa học dữ liệu tuyển dụng trực tiếp, mô tả đây là "một đội ngũ tuyệt vời với bầu không khí làm việc tốt và mức lương cao". Người này còn gắn thẻ hashtag "doanh nghiệp nước ngoài đáng kinh ngạc" cho bài viết về Coupang. Văn hóa tuyển dụng lập trình viên tại Trung Quốc dường như rất coi trọng sự giới thiệu từ đồng nghiệp, thể hiện qua số lượng lớn các bài đăng môi giới tuyển dụng trên Maimai.

Dù gần đây vẫn có các bài đăng rải rác, nhưng tần suất thông tin tuyển dụng của Coupang xuất hiện dày đặc nhất là vào năm 2023. Những người giới thiệu đều nhấn mạnh các ưu điểm khi làm việc tại đây như: không làm thêm giờ, giờ giấc linh hoạt, tùy chọn làm việc từ xa, phúc lợi đa dạng, thưởng cuối năm ổn định, lương cơ bản cao, tỷ lệ cạnh tranh thấp, phép năm dồi dào, cùng các khoản hỗ trợ quỹ nhà ở và bảo hiểm y tế thương mại.

Đáng chú ý, các bài viết đặc biệt thu hút sự quan tâm khi nhấn mạnh việc Coupang không áp dụng văn hóa làm việc "996" (làm từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần) – một chế độ làm việc khắc nghiệt nhưng lại bị "bình thường hóa" tại các công ty công nghệ Trung Quốc.

Một bài đăng tuyển dụng năm 2023 giới thiệu: "Không có chế độ 996 hay cạnh tranh khốc liệt, nhưng mức lương ngang hàng với các doanh nghiệp hàng đầu trong nước. Địa điểm làm việc tại đường Jinke, Thượng Hải với nhiệm vụ chính là xây dựng quy trình thương mại điện tử cốt lõi của Coupang".

Trong một bài đăng môi giới tuyển dụng vào tháng 4 năm nay, các vị trí cần tuyển được liệt kê bao gồm kỹ sư backend cao cấp hoặc phổ thông, nhà khoa học dữ liệu, quản lý sản phẩm cấp cao và phiên dịch viên cao cấp. Địa điểm làm việc được giới thiệu bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải và cả Seoul.

Coupang cho biết cựu nhân viên gây ra vụ rò rỉ thông tin lần này là một lập trình viên thuộc bộ phận hệ thống xác thực. Tuy nhiên, giới công nghệ nhận định rằng nếu không nắm rõ cơ cấu tổ chức và bố trí nhân sự nội bộ của Coupang, rất khó để khẳng định liệu người này có thuộc các nhóm ngành nghề được đề cập trong các bài đăng tuyển dụng nói trên hay không.

Trên Maimai, các lập trình viên thường xuyên chia sẻ thông tin về các bài kiểm tra thuật toán, kinh nghiệm phỏng vấn và tỏ ra rất quan tâm đến mức lương cũng như các yêu cầu năng lực tại Coupang. Khi được hỏi liệu làm việc cho doanh nghiệp nước ngoài có yêu cầu tiếng Anh cao không, một tài khoản được cho là nhân sự của Coupang trả lời là "không cao". Về trình độ tiếng Hàn, người này cho biết "nếu biết tiếng Anh thì không cần tiếng Hàn", đồng thời xác nhận khả năng đi công tác Hàn Quốc là "có thể xảy ra".

Một thông báo tuyển dụng được cho là của đội ngũ phân tích dữ liệu giao đồ ăn Coupang (Coupang Eats) nêu rõ ưu tiên ứng viên "đang cư trú tại Seoul, thông thạo tiếng Anh và tiếng Hàn, có kinh nghiệm làm việc tại các tập đoàn lớn". Tuy nhiên, thông báo cũng bổ sung rằng công việc phát triển frontend và backend cũng có thể thực hiện tại Thượng Hải và Bắc Kinh.

Vào tháng 5 năm nay, khi chủ sở hữu một tài khoản được xác thực từ ByteDance đặt câu hỏi: "Tại sao Coupang liên tục tuyển dụng? Có vấn đề gì ẩn khuất không?", một tài khoản tên "Lập trình viên Backend" đã tiết lộ: "(Trong nội bộ Coupang) mỗi năm có khoảng 10% nhân sự thuộc nhóm đánh giá thấp nhất bị sa thải. Những nhân viên lớn tuổi và thiếu kinh nghiệm càng có nguy cơ bị loại cao hơn".

Việc Coupang tuyển dụng ồ ạt lập trình viên Trung Quốc được nhìn nhận không chỉ do chi phí nhân công thấp hơn, mà còn bởi một phân tích đầy thuyết phục: hệ thống thương mại điện tử của Coupang có nhiều nét tương đồng với Alibaba hay JD.com của Trung Quốc hơn là Amazon của Mỹ. Khác với Amazon vốn mạnh về vai trò sàn giao dịch kết nối người bán và người mua, Coupang xây dựng hệ thống phân phối theo chiều dọc, bao gồm trực tiếp mua hàng, lưu kho và vận chuyển trọn gói. Do đó, việc vận hành hệ thống công nghệ thông tin đứng sau mô hình này sẽ thuận lợi hơn nếu nhờ đến bàn tay của các lập trình viên Trung Quốc.

Hệ thống của Amazon tập trung vào các kết nối phần mềm như xử lý lưu lượng truy cập, thuật toán gợi ý sản phẩm và điện toán đám mây. Trong khi đó, Coupang hay JD.com lại tối ưu hóa việc quản lý kho bãi và giao hàng để vận hành hiệu quả khối tài sản vật lý khổng lồ.

Một chuyên gia trong ngành công nghệ thông tin Hàn Quốc nhận định: "Các lập trình viên Trung Quốc đã có kinh nghiệm về tự động hóa logistics quy mô lớn sớm hơn Hàn Quốc, chi phí nhân công lại thấp và họ am hiểu hệ thống mà Coupang mong muốn. Việc Coupang mở rộng quy mô quá nhanh trong thời gian ngắn cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến các lỗ hổng trong bảo vệ thông tin người dùng".

Trong khi đó, một chuyên gia an ninh mạng bày tỏ lo ngại: "Tùy thuộc vào loại hình kinh doanh mà doanh nghiệp có thể ưu tiên lập trình viên từ các quốc gia cụ thể. Tuy nhiên, Trung Quốc là quốc gia có các hoạt động xâm nhập mạng được nhà nước hậu thuẫn diễn ra khá sôi động. Nếu giao phó phần lớn công việc phát triển cho họ thì chẳng khác nào 'giao trứng cho ác'".