Tốc độ phát triển nhanh chóng của đô thị thông minh

Trong thời gian gần đây, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa, tác động đến mọi đời sống xã hội của chúng ta. Hòa chung với cuộc cách mạnh 4.0, TPHCM đã triển khai đề án “Xây dựng TPHCM trở thành đô thị thông minh giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2020 tầm nhìn 2025” trong đó có việc xây dựng khu đô thị sáng tạo tại quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức trên nền tảng phát triển kinh tế số và kinh tế tri thức.

Khu đô thị sáng tạo này sẽ là nền tảng triển khai xây dựng hệ thống đô thị thông minh trên toàn thành phố. Đặc biệt việc triển khai đô thị sáng tạo sẽ thuận lợi hơn khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 54 tạo những cơ chế đặc thù cho TPHCM trong phát triển kinh tế -xã hội. TPHCM cũng đã chuyển mình thành một siêu đô thị đã đóng góp GDP cho sự phát triển cả nước một cách đáng kể. Nhiều tham luận của các diễn giả trong và ngoài nước đã phân tích những cơ hội, thách thức cho TPHCM khi xây dựng Khu đô thị sáng tạo.

Nghiên cứu của Persistence Market Research cho thấy thị trường thành phố thông minh trên toàn cầu sẽ tăng trưởng từ mức hiện nay là 622 tỷ USD, vượt qua mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2019 và sẽ đạt 3.480 tỷ USD vào 2026.

Báo cáo “Smart Cities Market: Global Industry Analysis and Forecast” kết luận rằng tăng trưởng của thị trường thành phố thông minh sẽ được phát triển vì các chính phủ sẽ đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ để theo kịp tốc độ đô thị hóa.

Đông Nam Á là khu vực Internet phát triển nhanh nhất thế giới. Theo Deloitte, số người truy cập Internet của khu vực sẽ đạt 480 triệu người vào năm 2020. Báo cáo “Tổng quan Toàn cầu năm 2017” do cơ quan tiếp thị toàn cầu Hootsuite, và tổ chức We Are Social chuyên về quản lý phương tiện truyền thông xã hội cho thấy hiện có hơn 315 triệu người trong ASEAN, tương đương với gần một nửa dân số khu vực được kết nối với Internet. Con số này tăng lên khoảng 124.000 người mỗi ngày. Ngoài ra, còn có hơn 700 triệu kết nối di động đang hoạt động ở khu vực Đông Nam Á.

Hiện nay tại Việt Nam hiện đã có khoảng 20 tỉnh, thành phố đang triển khai hoặc khởi động các đề án về đô thị thông minh. Tuy nhiên, việc thiếu quy chuẩn chung, mỗi nơi thực hiện theo một mô hình khác nhau đang là rào cản để tiến tới phát triển thành phố thông minh bền vững. Có bốn khó khăn lớn khi triển khai đô thị thông minh ở Việt Nam: kinh phí quá lớn; khả năng kết nối thông tin giữa các đơn vị; khung chính sách, cơ chế khuyến khích và nguồn nhân lực đều còn hạn chế. Để tạo dựng được khu đô thị thông minh cần phải quy hoạch cả một khu vực rộng lớn, có cơ chế đặc thù để phát triển thông minh một cách đồng bộ và có giải pháp thực hiện hiệu quả.

Theo chia sẻ của các chuyên gia, để xây dựng đô thị thông minh, trước hết phải có quy hoạch đô thị theo hướng thông minh. Nguyên tắc đầu tiên của quy hoạch đô thị theo hướng thông minh là duy trì, khôi phục và bảo tồn các hệ sinh thái tự nhiên, cấu trúc cảnh quan đặc trưng, bảo tồn những di sản đô thị nơi chứa đựng nhiều giá trị mà chỉ có lịch sử, chỉ có cuộc sống đô thị thời kỳ ấy mới tạo nên. Tránh làm biến dạng hoặc biến mất của cấu trúc và cảnh quan của một khu vực hoặc của cả đô thị.

Trong 30 năm thực hiện đổi mới, từ một nước nghèo và kém phát triển, Việt Nam đã nỗ lực vươn lên và từ năm 2010, theo Ngân hàng thế giới, Việt Nam từ một nước thu nhập thấp nay đã thuộc nhóm nền kinh tế đang phát triển có thu nhập trung bình. Tại Việt Nam, ngoài TPHCM thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ cũng là những địa phương đang theo đuổi chính sách phát triển ĐTTM.

Trong đó Đà Nẵng là thành phố đầu tiên ở Việt Nam định hướng xây dựng thành phố thông minh. Từ năm 2012, lãnh đạo thành phố đã định hướng phát triển thành một thành phố thông minh và đã ký hợp tác với tập đoàn công nghệ IBM để nghiên cứu triển khai. Năm 2014, Đà Nẵng đã triển khai đề án xây dựng thành phố thông minh, tập trung 5 lĩnh vực: giao thông, cấp nước, thoát nước, kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm và xây dựng thành phố kết nối.

Tháng 7 năm 2014, Đà Nẵng chính thức khai trương và đưa vào vận hành hệ thống thông tin chính quyền điện tử. Trong 9 năm liên tiếp từ 2009 đến 2017, Đà Nẵng dẫn đầu cả nước trong bảng xếp hạng chỉ số sẵn sàng ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin Việt Nam, đoạt giải ASEAN City năm 2015 về ứng dụng CNTT trong khu vực công. Đến nay, Đà Nẵng đã ký kết hợp tác chuyển giao mô hình chính quyền điện tử với 19 tỉnh, thành phố trong cả nước. Hiện tại Đà Nẵng cũng đã triển khai một số ứng dụng giao thông thông minh như: giám sát hành trình xe buýt, camera giám sát giao thông, hệ thống điều khiển tín hiệu giao thông, thành lập trung tâm điều hành giao thông tập trung.

Tại thủ đô Hà Nội, một trong hàng loạt dự án tỷ đô vừa được UBND thành phố cấp phép đầu tư là Dự án Thành phố thông minh tại xã Hải Bối, Vĩnh Ngọc, huyện Đông Anh với vốn đầu tư là 94.349 tỷ đồng do Liên doanh Sumimoto (Nhật Bản) và Tập đoàn BRG đầu tư. Đây dự án đô thị có quy mô lớn nhất được trao giấy chứng nhận đầu tư trong tổng số 71 dự án được cấp phép lần này, với tổng số vốn thu hút đầu tư lên tới gần 400.000 tỷ đồng.

Đề án xây dựng TP Cần Thơ phát triển thành đô thị thông minh nhằm định hướng tổng quan triển khai xây dựng đô thị thông minh tại thành phố giai đoạn 2016 đến 2020, tầm nhìn đến năm 2025. Tại thành phố Cần Thơ, Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc (Gọi tắt là KVIP – Korea Viet Nam Incubator Park), là Dự án Hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn Quốc với tổng vốn đầu tư 21,13 triệu USD (trong đó Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ bằng nguồn vốn ODA không hoàn lại là 17,7 triệu USD và nguồn vốn đối ứng của Việt Nam là 3,4 triệu USD).

Mục tiêu của Dự án là hỗ trợ nghiên cứu phát triển các ngành có lợi thế cạnh tranh của thành phố Cần Thơ nói riêng và Đồng Bằng Sông Cửu Long nói chung. KVIP được xây dựng theo mô hình Techno Park của Hàn Quốc, đây là một trong những mô hình cơ bản giúp đất nước Hàn Quốc từ nghèo khó sau chiến tranh đã phát triển mạnh mẽ như hiện nay.