Việt Nam bắt đầu năm Ất Tỵ với đầy niềm hi vọng ngập tràn

Cả Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) và VnExpress đều xếp hạng sự ra đi của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và việc kiện các chức danh lãnh đạo chủ chốt là những tin tức đáng chú ý thứ nhất và thứ 2 trong năm 2024. Bên cạnh đó, TTXVN xếp hạng việc tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ở vị trí thứ 3 và việc đạt được mức tăng trưởng GDP 7,09% ở vị trí thứ 5.

Vậy, hãy cùng nhìn lại năm 2024, một năm có nhiều thay đổi to lớn của Việt Nam, và xem xét chiều hướng thay đổi của Việt Nam trong tương lai.
 

Việt Nam đã trải qua những thay đổi chính trị đáng kể vào năm 2024. Sau khi Nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc xin thôi các chức vụ vào đầu năm 2023. Ông Võ Văn Thưởng đã trở thành người kế nhiệm vị trí Chủ tịch nước tuy nhiên sau đó cũng đã xin từ chức vào năm 2024. Cũng trong năm 2024, ông Vương Đình Huệ đã xin thôi giữ chức Chủ tịch Quốc hội. Trước đó, cả hai nhân vật này được coi là ứng cử viên sáng giá cho chức Tổng bí thư tại Đại hội Đảng lần thứ XIV sắp tới, sẽ được tổ chức vào đầu năm 2026.

Sau khi cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời vào tháng 7, 3 nhà lãnh đạo cấp cao mới đã được bổ nhiệm bao gồm Tổng bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Với bộ tứ lãnh đạo hoàn chỉnh, tình hình chính trị không ổn định kéo dài hai năm của Việt Nam đã lắng xuống. 
 

Việt Nam đã đạt được tăng trưởng kinh tế tương đối cao với mức tăng GDP là 7,09% vào năm 2024, gần bằng mức trước đại dịch là 7,36% vào năm 2019.

Tốc độ tăng trưởng GDP đạt 2,87% vào năm 2020, 2,55% vào năm 2021, 8,12% vào năm 2022 và 5,05% vào năm 2023.

GDP bình quân đầu người của Việt Nam đạt 4.700 đô la vào năm 2024, tăng 377 đô la so với năm trước đó. GDP bình quân đầu người đã điều chỉnh theo sức mua tương đương ước tính là 14.000 đô la, so với khoảng 36.000 đô la của Hàn Quốc.

Tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 đạt 405,53 tỷ đô la, trong khi nhập khẩu là 380,76 tỷ đô la. Thặng dư thương mại là 24,77 tỷ đô la, thấp hơn một chút so với mức 28,3 tỷ đô la của năm 2023.

Điện tử, điện thoại thông minh, quần áo và nông sản là những mặt hàng dẫn đầu xuất khẩu.

Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục thống trị thương mại, chiếm 72% xuất khẩu và 63% nhập khẩu vào năm 2024.

Việt Nam duy trì vị thế là đối tác thương mại lớn thứ ba của Hàn Quốc với thương mại song phương là 86,7 tỷ đô la, đứng ngay sau Trung Quốc (272,9 tỷ đô la) và Mỹ (199,9 tỷ đô la). Xuất khẩu của Hàn Quốc sang Việt Nam là 58,3 tỷ đô la, trong khi nhập khẩu là 28,4 tỷ đô la.

Việt Nam chiếm một nửa trong số 114 tỷ đô la xuất khẩu của Hàn Quốc sang ASEAN. Thặng dư thương mại của Hàn Quốc với Việt Nam là 29,9 tỷ đô la, chỉ xếp sau thặng dư 57,7 tỷ đô la với Mỹ.

Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam đạt 38,23 tỷ đô la vào năm 2024, thấp hơn một chút so với mức 39,39 tỷ đô la của năm 2023 nhưng tương đương với mức trước đại dịch của năm 2019 là 38,02 tỷ đô la. FDI đã giảm đáng kể từ năm 2020 đến năm 2022 trước khi phục hồi vào năm 2023. Trong đó, Singapore dẫn đầu đầu tư nước ngoài vào năm 2024, tiếp theo là Hàn Quốc, Trung Quốc, Hồng Kông và Nhật Bản.

Hàn Quốc vẫn duy trì vị trí hàng đầu về tổng vốn đầu tư tích lũy đến năm 2023. Đến cuối năm 2024, Việt Nam đã tiếp nhận 42.000 dự án đầu tư nước ngoài với tổng số vốn đăng ký là 502,8 tỷ đô la, trong đó 322,5 tỷ đô la (64%) đã được giải ngân.

Hàn Quốc dẫn đầu về số lượng du khách nước ngoài đến Việt Nam. Trong số 17,6 triệu du khách nước ngoài vào năm 2024, gần bằng mức trước dịch năm 2019 (18 triệu), du khách Hàn Quốc chiếm khoảng 4,57 triệu, tiếp theo là Trung Quốc (3,74 triệu) và Đài Loan (1,29 triệu).

Mặc dù các cải cách của Việt Nam đã đạt được thành công đáng kể về kinh tế xã hội, đưa nền kinh tế của nước này lên vị trí thứ 33-34 trên toàn cầu, nhưng vẫn còn nhiều thách thức.

Các tổ chức tài chính quốc tế dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam trong khoảng trên dưới 6%, trong khi Ngân hàng United Overseas của Singapore dự báo ở mức 7%. Chính phủ Việt Nam, được khích lệ bởi thành tích gần đây, đặt mục tiêu tăng trưởng 8~10%. Tuy nhiên, Việt Nam phải đối mặt với những thách thức bao gồm năng suất lao động thấp, quá trình chuyển đổi chậm sang các ngành công nghiệp có giá trị cao và khả năng cạnh tranh toàn cầu hạn chế giữa các doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài vẫn chiếm khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu, đặt ra câu hỏi về việc thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh trong nước trong khi tránh bẫy thu nhập trung bình.
 

Chủ đề nóng hiện nay tại chính trường Việt Nam là "tinh gọn bộ máy chính phủ".

Các kế hoạch bao gồm giảm số lượng bộ của chính quyền trung ương từ 22 xuống còn 17 và tái cấu trúc các cơ quan cấp bộ trung ương. Dự kiến tổ chức bộ máy của Chính phủ khóa XV có 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ, không còn cấp tổng cục. Việc tổ chức lại bao gồm hợp nhất Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch Đầu tư; Bộ Nội vụ với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; Bộ Xây dựng với Bộ Giao thông vận tải; Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông; Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Chính phủ Việt Nam cũng có kế hoạch thành lập mới Bộ Dân tộc và Tôn giáo bằng cách sáp nhập các ủy ban tôn giáo và dân tộc.

Các bộ quốc phòng, công an, ngoại giao, tư pháp, công thương, giáo dục đào tạo và y tế sẽ không thay đổi, mặc dù một số tên gọi có thể thay đổi.

3 cơ quan ngang bộ sẽ là Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

5 cơ quan thuộc chính phủ gồm Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và Thông tấn xã Việt Nam.

Chính phủ cũng có kế hoạch giải thể hoặc tái cấu trúc nhiều ủy ban bao gồm Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước, giám sát 19 tập đoàn doanh nghiệp nhà nước. Các doanh nghiệp này sẽ chuyển sang các bộ có liên quan, mặc dù một số có thể chuyển sang các bộ không mong muốn. Ví dụ, chính phủ đề xuất chuyển MobiFone từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Công an, có thể là sau thành công của Viettel do quân đội điều hành hoặc phản ánh sự tập trung nhiều hơn vào an ninh truyền thông.

Hệ thống hành chính địa phương cũng sẽ trải qua những thay đổi đáng kể, với việc tổ chức lại các cơ quan kho bạc, thuế và hải quan địa phương. Những đề xuất này sẽ được thảo luận chính thức tại phiên họp quốc hội đặc biệt vào tháng 2.

Việc tái tổ chức này đại diện cho một sự thay đổi "lớn" trong hệ thống chính trị của Việt Nam, dự kiến ​​sẽ giảm 15-20% các tổ chức trực thuộc và phân bổ lại thẩm quyền của bộ trưởng.
 

Việt Nam có thể sẽ tuyên bố về một "kỷ nguyên mới" tại Đại hội Đảng lần thứ XIV vào đầu năm 2026, dựa trên những thành tựu trong quá khứ về độc lập, thống nhất, xây dựng xã hội chủ nghĩa và cải cách Đổi mới. Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý rằng còn 20 năm nữa cho đến năm 2045, cột mốc thời gian mà Việt Nam đặt mục tiêu gia nhập các quốc gia phát triển với thu nhập bình quân đầu người là 15.000 đô la.

Trong khi triển vọng kinh tế ngắn hạn có vẻ tươi sáng, với nhiều tổ chức quốc tế dự báo tăng trưởng GDP 6-7% cho năm 2025, thì những thách thức bên ngoài vẫn hiện hữu.

Một vấn đề quan trọng sắp tới là chính quyền Trump 2.0. Chính sách thuế quan mà Trump hướng đến được dự đoán sẽ tạo ra sự bất ổn về quan hệ Mỹ-Việt Nam, do những lo ngại trước đó về hàng hóa Trung Quốc lách thuế thông qua Việt Nam và những nghi ngờ về việc thao túng tiền tệ.

Việc Trung Quốc tăng cường đầu tư vào Việt Nam, bao gồm cả khả năng đầu tư gián tiếp thông qua Hồng Kông và Singapore, đánh dấu một xu hướng đáng chú ý trong sự hiện diện kinh tế ngày càng tăng của Trung Quốc.

Việt Nam mở đầu năm 2025 bằng việc chinh phục đỉnh cao bóng đá Đông Nam Á. Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam đã mang lại niềm vui lớn cho đất nước khi giành chiến thắng trong trận chung kết ASEAN Cup 2024 (AFF Cup) vào ngày 5 tháng 1. Mọi người đổ xô ra đường bằng xe máy và reo hò. Kim Sang-sik, huấn luyện viên đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam, đã trở thành "Park Hang-seo thứ hai" ở Việt Nam. Cơn sốt Kim Sang-sik đang lan rộng ở Việt Nam giống như cơn sốt Park Hang-seo, và mang đến làn gió ấm áp cho mối quan hệ Hàn Quốc - Việt Nam.

Với suy nghĩ này, tôi hy vọng 2025 sẽ tiếp tục là một năm mà sự hợp tác giữa Hàn Quốc và Việt Nam ngày càng sâu sắc hơn.


※ Bài viết thuộc về tác giả Lee Han-woo, Giáo sư thỉnh giảng, Khoa Việt Nam học, Đại học Dankook đồng thời là thành viên của Nhóm Những người uy tín (EPG) Việt Nam-Hàn Quốc,