Năng suất lao động của Hàn Quốc vẫn ở mức thấp so với các quốc gia phát triển, làm dấy lên lo ngại rằng nếu không cải thiện hiệu quả sản xuất, việc rút ngắn giờ làm sẽ khó thu hẹp khoảng cách thu nhập với các nước tiên tiến.
Theo báo cáo nghiên cứu chung công bố ngày 22 bởi Viện Sáng kiến Tăng trưởng Bền vững (SGI) thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc cùng Giáo sư Park Jung-su (Đại học Sogang), năng suất lao động bình quân theo GDP trên mỗi lao động tại Hàn Quốc đạt 65.000 USD/năm, đứng thứ 22 trong số 36 quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tính đến năm 2023.
Con số này chỉ bằng một nửa so với Bỉ (125.000 USD) và Iceland (144.000 USD) – hai nước đã áp dụng tuần làm việc 4 ngày, đồng thời cũng thấp hơn nhiều so với Pháp (99.000 USD), Đức (99.000 USD) hay Anh (101.000 USD) – những quốc gia đang thử nghiệm mô hình làm việc 4 ngày/tuần.
SGI nhận định việc rút ngắn giờ làm có thể giúp cải thiện sự hài lòng trong công việc và thúc đẩy tiêu dùng nhờ tăng thời gian nghỉ ngơi, song ở góc độ doanh nghiệp, nếu năng suất lao động theo giờ không được nâng lên, tổng sản lượng sẽ giảm, chi phí nhân công tăng, từ đó tạo thêm gánh nặng cho quản trị.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng giai đoạn 2000~2017, mức tăng lương và năng suất lao động tại Hàn Quốc duy trì cân bằng, cùng đạt mức trung bình 3,2% mỗi năm. Tuy nhiên, từ 2018 đến 2023, tiền lương tăng trung bình 4%/năm trong khi năng suất chỉ tăng 1,7%.
Giáo sư Park phân tích nguyên nhân khiến năng suất tăng chậm là do kinh tế toàn cầu suy yếu và sức cạnh tranh về giá của các sản phẩm chủ lực giảm. Trong khi đó, tiền lương vẫn tăng đều đặn bởi nhiều yếu tố như cơ chế trả lương theo thâm niên, việc nâng mạnh lương tối thiểu, giảm giờ làm theo quy định dẫn đến chi phí làm thêm tăng, cũng như các phán quyết liên quan đến lương cơ bản.
Báo cáo nhấn mạnh khi chi phí nhân công vượt năng suất, các ngành thâm dụng lao động và khối doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ là những đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. So sánh tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) của giai đoạn 2018~2022 với 2011~2017 cho thấy doanh nghiệp thâm dụng lao động giảm 1,8 điểm phần trăm, mạnh hơn mức giảm 1,1 điểm phần trăm của doanh nghiệp thâm dụng vốn. Ở cùng giai đoạn, ROA của doanh nghiệp nhỏ và vừa giảm 1,5 điểm phần trăm, so với mức giảm chỉ 0,4 điểm phần trăm ở các tập đoàn lớn.
Ông Kim Cheon-gu, nghiên cứu viên SGI, nhận định các tập đoàn lớn có thể bù đắp phần nào bằng đầu tư vốn và công nghệ, nhưng doanh nghiệp vừa và nhỏ lại khó chuyển gánh nặng lương sang giá bán, đồng thời thiếu nguồn lực cho nghiên cứu-phát triển. Trong bối cảnh suy thoái kinh tế, chi phí nhân công tăng và hạn chế trong cải thiện năng suất, những doanh nghiệp này có nguy cơ rơi vào khủng hoảng.
Mặc dù báo cáo đồng tình với định hướng chính sách rút ngắn giờ làm để nâng cao cân bằng giữa công việc và đời sống, song nhấn mạnh cần ưu tiên cải thiện môi trường kinh doanh nhằm tạo điều kiện cho tăng năng suất trước tiên.
Các khuyến nghị chính bao gồm: áp dụng linh hoạt thời gian làm việc, tăng tính linh hoạt của thị trường lao động và điều chỉnh lại nhân lực, cũng như hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cụ thể, báo cáo đề xuất xem xét ngoại lệ đối với quy định 52 giờ làm việc/tuần trong lĩnh vực công nghệ cao, cải cách hệ thống tiền lương theo hướng dựa trên vị trí và hiệu quả, cùng với việc cải thiện hợp lý thủ tục thay đổi quy chế lao động.
