Tranh cãi trong quy định bắt buộc xác thực khuôn mặt khi đăng ký thuê bao mới tại Hàn Quốc

Từ ngày 23, Bộ Khoa học và Công nghệ Thông tin Hàn Quốc cùng các nhà mạng lớn như SK Telecom, KT và LG U+ bắt đầu triển khai thí điểm quy trình xác thực khuôn mặt bắt buộc khi người dân đăng ký thuê bao di động mới. Theo lộ trình, chính sách này sẽ chính thức áp dụng toàn diện trên tất cả các kênh đăng ký từ ngày 23/3/2026.
 

Theo quy định mới, thay vì chỉ cần trình thẻ căn cước như trước đây, người dùng khi đến các đại lý hoặc đăng ký trực tuyến sẽ phải thực hiện thêm bước chụp ảnh khuôn mặt thực tế để đối chiếu với ảnh trên giấy tờ tùy thân. 

Quy trình này được thực hiện thông qua ứng dụng xác thực "PASS" của ba nhà mạng lớn (SK Telecom, KT, LG U+) hoặc qua liên kết mã QR tại cửa hàng. 

Hệ thống sẽ so sánh các đặc điểm nhận dạng trong thời gian thực để đảm bảo người đăng ký chính là chủ sở hữu hợp pháp của giấy tờ đó. 

Giai đoạn thí điểm sẽ kéo dài đến tháng 3/2026 với sự tham gia của 3 nhà mạng lớn và 43 nhà mạng ảo (MVNO), trước khi chính thức áp dụng cho toàn bộ các kênh đăng ký từ ngày 23/3/2026.

Sở dĩ Chính phủ Hàn Quốc phải áp dụng biện pháp nghiêm ngặt này là do sự bùng nổ của các vụ lừa đảo viễn thông. 

Theo dữ liệu từ cảnh sát, số lượng điện thoại bất hợp pháp bị phát hiện đã tăng gấp ba lần trong vòng một năm, từ hơn 30.000 vụ vào năm 2023 lên tới gần 100.000 vụ vào năm 2024, trong đó các nhà mạng giá rẻ chiếm tới hơn 92%. 

Việc thắt chặt quy trình nhận diện ngay từ khâu đầu vào được kỳ vọng sẽ tạo ra rào cản kỹ thuật vững chắc, khiến tội phạm khó lòng lợi dụng danh tính của người khác để thực hiện hành vi phạm pháp.

Tuy nhiên, chính sách này cũng vấp phải không ít ý kiến trái chiều từ dư luận và các chuyên gia bảo mật. Nhiều người bày tỏ lo ngại về việc thu thập quá mức dữ liệu sinh trắc học và nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân nhạy cảm.
  Thực tế cho thấy, các kỹ thuật như Deepfake hoặc mặt nạ 3D chất lượng cao hoàn toàn có khả năng vượt qua các lớp bảo mật nếu công nghệ "Liveness" (nhận diện thực thể sống) không được cập nhật liên tục. Thậm chí, từng có trường hợp lỗ hổng bảo mật trong ứng dụng xác thực bị các nhà mạng bỏ ngỏ suốt một năm trước khi được khắc phục, làm dấy lên nghi ngờ về năng lực quản lý vận hành. Một số ý kiến gay gắt còn cho rằng đây là cách tiếp cận "đốt nhà để bắt kiến", gây phiền hà cho đại đa số người dân trong khi tội phạm vẫn có thể tìm cách lách luật.

Nhìn sang Trung Quốc – quốc gia đi đầu trong việc áp dụng quy định này từ năm 2019 – Hàn Quốc đang đứng trước những bài học đắt giá,. Tại Trung Quốc, mục tiêu ban đầu cũng là ngăn chặn lừa đảo, nhưng kết quả thực tế lại cho thấy nhiều mặt trái. Dữ liệu sinh trắc học đã bị rò rỉ và rao bán công khai trên các nền tảng thương mại với giá chỉ khoảng 0,5 nhân dân tệ (khoảng 1.800 đồng) mỗi khuôn mặt.

Đáng chú ý hơn, công nghệ này đã vô tình tạo ra sự phân biệt đối xử đối với các nhóm yếu thế. Một ví dụ điển hình là trường hợp một người khiếm thị 80 tuổi tại Giang Tô đã bị từ chối mở điện thoại vì không thể thực hiện yêu cầu "nháy mắt" từ thiết bị xác thực. Chính những bất cập này cùng làn sóng phản đối về quyền riêng tư đã buộc Chính phủ Trung Quốc phải điều chỉnh luật vào tháng 6/2024, yêu cầu các đơn vị viễn thông không được phép cưỡng ép xác thực khuôn mặt và phải cung cấp các phương thức định danh thay thế.

Trước những lo ngại về việc thu thập quá mức dữ liệu cá nhân, Chính phủ Hàn Quốc khẳng định tuân thủ nguyên tắc "không lưu trữ". Ảnh chụp chỉ được dùng để đối chiếu tức thời và sẽ bị xóa ngay sau khi có kết quả. Các chuyên gia bảo mật từ Hancom With cũng nhận định rằng, về lý thuyết, việc mã hóa đặc điểm khuôn mặt khiến việc phục hồi lại hình ảnh gốc từ dữ liệu là gần như không thể.

Dù vậy, rủi ro về việc bị đánh cắp thông tin trong quá trình truyền tải dữ liệu hoặc các lỗi hệ thống gây đình trệ giao dịch tại cửa hàng vẫn là những thách thức hiện hữu. Để chính sách thực sự phát huy hiệu quả mà không đi vào "vết xe đổ" của quốc gia láng giềng, Hàn Quốc cần một hệ thống kiểm chứng quốc gia đủ mạnh và những quy định pháp lý minh bạch để bảo vệ người dùng trước cả tội phạm lẫn sự cố kỹ thuật.

Việc triển khai xác thực khuôn mặt là một bước đi quyết liệt, nhưng hiệu quả cuối cùng sẽ phụ thuộc vào khả năng cân bằng giữa an ninh viễn thông và quyền riêng tư của công dân.