[Ảnh=Yonhap News]
Hệ thống lương hưu công của Hàn Quốc, bao gồm 2 trụ cột chính là lương hưu quốc gia và lương hưu cơ bản, đã giúp giảm tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi tại Hàn Quốc gần 15 điểm phần trăm (%p) trong 17 năm qua, giảm đáng kể bất bình đẳng thu nhập và khẳng định vị thế là một mạng lưới an sinh quan trọng cho thu nhập hưu trí.
Đặc biệt, tỷ lệ người cao tuổi "không có lương hưu" nghỉ hưu mà không có lương hưu đã giảm mạnh từ gần 70% xuống dưới 10%, chứng tỏ người cao tuổi tại Hàn Quốc đã không còn dựa vào sự hỗ trợ của gia đình mà lựa chọn đóng góp để nhận được hỗ trợ của nhà nước.
Tuy nhiên, bất chấp những thành tựu đáng kể này, tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi tại Hàn Quốc vẫn ở mức 40,4%, mức cao nhất trong số các nước OECD, dẫn đến những chỉ trích cho rằng cần phải tăng cường hơn nữa tính an toàn của hệ thống.
Theo báo cáo "Phân tích tác động của việc cải thiện cơ cấu phân phối thu nhập lương hưu công" của Viện Nghiên cứu Lương hưu Quốc gia ngày 17, hiệu ứng tái phân phối thu nhập của lương hưu công đã được tăng cường đáng kể trong 17 năm từ năm 2006~2022.
So với giả định không có lương hưu công, "hiệu ứng giảm nghèo" làm giảm tỷ lệ nghèo thực tế đã tăng hơn 6 lần, từ 2,4% vào năm 2006 lên 14,9% vào năm 2022. Hiệu ứng cải thiện hệ số Gini (chỉ số phản ánh bất bình đẳng thu nhập) cũng tăng gần 8 lần, từ 3,5% lên 27,0% trong cùng kỳ.
Những thay đổi này cho thấy rõ sự chuyển đổi cơ cấu của hệ thống hỗ trợ người cao tuổi.
Kết quả phân tích đóng góp của từng nguồn thu nhập vào việc giảm nghèo cho người cao tuổi cho thấy lương hưu công đã góp phần giảm tỷ lệ nghèo chung của người cao tuổi xuống 1,2% vào năm 2006, nhưng đến năm 2022, ảnh hưởng của nó đã tăng hơn 6 lần, trở thành một mạng lưới an sinh xã hội quan trọng, giúp giảm tỷ lệ nghèo xuống 7,3%.
Mặt khác, vai trò của các hỗ trợ tư nhân như trợ cấp giữa các thành viên trong gia đình, vốn là những hỗ trợ truyền thống, đã giảm đáng kể. Hiệu quả giảm nghèo, đạt 8,9% vào năm 2006, đã giảm xuống còn chưa đến một nửa, ghi nhận mức 3,9% vào năm 2022.
Về mặt hệ thống, lương hưu cơ bản được thiết kế để tập trung phúc lợi cho người cao tuổi có thu nhập thấp, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ nghèo.
Tính đến năm 2022, hiệu quả giảm nghèo của lương hưu cơ bản là 8,3%, cao hơn so với lương hưu quốc gia (7,0%). Mặt khác, lương hưu quốc gia được phân tích là đã góp phần cải thiện bất bình đẳng thu nhập chung khi mức trợ cấp tăng dần.
Mặc dù vai trò ngày càng tăng của lương hưu công, tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi vẫn đạt 43,2% tính đến năm 2022. Đặc biệt, tình trạng dễ bị tổn thương của phụ nữ và người rất cao tuổi rất nổi bật.
Năm 2022, tỷ lệ hưởng lương hưu quốc gia của nam giới là 56,9%, nhưng đối với phụ nữ chỉ là 32,4%. Đây là kết quả của khoảng cách giới tính trong thị trường lao động trước đây dẫn đến bất bình đẳng về thu nhập hưu trí. Kết quả là, tỷ lệ nghèo ở nữ giới cao tuổi (48,7%) cao gấp 1,3 lần so với nam giới cao tuổi (35,9%).
Tình hình của người cao tuổi trên 75 tuổi thậm chí còn nghiêm trọng hơn.
Tỷ lệ nghèo của nhóm đối tượng này là 61,3%, gấp đôi so với người cao tuổi từ 65~74 tuổi (30,8%). Nguyên nhân là do những người cao tuổi trên 75 tuổi hiện nay đã ở độ tuổi trung niên khi lương hưu quốc gia được áp dụng và vẫn chưa hoàn thành thời hạn đóng góp.
Nhóm nghiên cứu nhận định rằng "mặc dù lương hưu công đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nghèo cho người cao tuổi, nhưng việc tăng cường bảo vệ cho các nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ và người cao tuổi trên 75 tuổi là cấp thiết".
Theo đó, nhóm nghiên cứu đưa ra đề xuất "chúng ta nên mở rộng các khoản tín dụng sinh con và thất nghiệp của lương hưu quốc gia để đảm bảo quyền lợi lương hưu của phụ nữ, và xem xét các biện pháp an sinh thu nhập bổ sung như phân biệt lương hưu cơ bản theo độ tuổi hoặc áp dụng phụ phí tuổi già cho người cao tuổi trên 75 tuổi".
Đặc biệt, tỷ lệ người cao tuổi "không có lương hưu" nghỉ hưu mà không có lương hưu đã giảm mạnh từ gần 70% xuống dưới 10%, chứng tỏ người cao tuổi tại Hàn Quốc đã không còn dựa vào sự hỗ trợ của gia đình mà lựa chọn đóng góp để nhận được hỗ trợ của nhà nước.
Tuy nhiên, bất chấp những thành tựu đáng kể này, tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi tại Hàn Quốc vẫn ở mức 40,4%, mức cao nhất trong số các nước OECD, dẫn đến những chỉ trích cho rằng cần phải tăng cường hơn nữa tính an toàn của hệ thống.
Theo báo cáo "Phân tích tác động của việc cải thiện cơ cấu phân phối thu nhập lương hưu công" của Viện Nghiên cứu Lương hưu Quốc gia ngày 17, hiệu ứng tái phân phối thu nhập của lương hưu công đã được tăng cường đáng kể trong 17 năm từ năm 2006~2022.
So với giả định không có lương hưu công, "hiệu ứng giảm nghèo" làm giảm tỷ lệ nghèo thực tế đã tăng hơn 6 lần, từ 2,4% vào năm 2006 lên 14,9% vào năm 2022. Hiệu ứng cải thiện hệ số Gini (chỉ số phản ánh bất bình đẳng thu nhập) cũng tăng gần 8 lần, từ 3,5% lên 27,0% trong cùng kỳ.
Những thay đổi này cho thấy rõ sự chuyển đổi cơ cấu của hệ thống hỗ trợ người cao tuổi.
Kết quả phân tích đóng góp của từng nguồn thu nhập vào việc giảm nghèo cho người cao tuổi cho thấy lương hưu công đã góp phần giảm tỷ lệ nghèo chung của người cao tuổi xuống 1,2% vào năm 2006, nhưng đến năm 2022, ảnh hưởng của nó đã tăng hơn 6 lần, trở thành một mạng lưới an sinh xã hội quan trọng, giúp giảm tỷ lệ nghèo xuống 7,3%.
Mặt khác, vai trò của các hỗ trợ tư nhân như trợ cấp giữa các thành viên trong gia đình, vốn là những hỗ trợ truyền thống, đã giảm đáng kể. Hiệu quả giảm nghèo, đạt 8,9% vào năm 2006, đã giảm xuống còn chưa đến một nửa, ghi nhận mức 3,9% vào năm 2022.
Về mặt hệ thống, lương hưu cơ bản được thiết kế để tập trung phúc lợi cho người cao tuổi có thu nhập thấp, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ nghèo.
Tính đến năm 2022, hiệu quả giảm nghèo của lương hưu cơ bản là 8,3%, cao hơn so với lương hưu quốc gia (7,0%). Mặt khác, lương hưu quốc gia được phân tích là đã góp phần cải thiện bất bình đẳng thu nhập chung khi mức trợ cấp tăng dần.
Mặc dù vai trò ngày càng tăng của lương hưu công, tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi vẫn đạt 43,2% tính đến năm 2022. Đặc biệt, tình trạng dễ bị tổn thương của phụ nữ và người rất cao tuổi rất nổi bật.
Năm 2022, tỷ lệ hưởng lương hưu quốc gia của nam giới là 56,9%, nhưng đối với phụ nữ chỉ là 32,4%. Đây là kết quả của khoảng cách giới tính trong thị trường lao động trước đây dẫn đến bất bình đẳng về thu nhập hưu trí. Kết quả là, tỷ lệ nghèo ở nữ giới cao tuổi (48,7%) cao gấp 1,3 lần so với nam giới cao tuổi (35,9%).
Tình hình của người cao tuổi trên 75 tuổi thậm chí còn nghiêm trọng hơn.
Tỷ lệ nghèo của nhóm đối tượng này là 61,3%, gấp đôi so với người cao tuổi từ 65~74 tuổi (30,8%). Nguyên nhân là do những người cao tuổi trên 75 tuổi hiện nay đã ở độ tuổi trung niên khi lương hưu quốc gia được áp dụng và vẫn chưa hoàn thành thời hạn đóng góp.
Nhóm nghiên cứu nhận định rằng "mặc dù lương hưu công đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nghèo cho người cao tuổi, nhưng việc tăng cường bảo vệ cho các nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ và người cao tuổi trên 75 tuổi là cấp thiết".
Theo đó, nhóm nghiên cứu đưa ra đề xuất "chúng ta nên mở rộng các khoản tín dụng sinh con và thất nghiệp của lương hưu quốc gia để đảm bảo quyền lợi lương hưu của phụ nữ, và xem xét các biện pháp an sinh thu nhập bổ sung như phân biệt lương hưu cơ bản theo độ tuổi hoặc áp dụng phụ phí tuổi già cho người cao tuổi trên 75 tuổi".
